Chociaż większość gatunków bylic to chwasty, które porastają nieużytki, bylica roczna (Artemisia Annua) wykazuje liczne prozdrowotne właściwości. To zasługa zawartej w niej substancji aktywnej – artemizyniny, która pomaga w leczeniu wielu dolegliwości. Jakimi właściwościami zdrowotnymi może pochwalić się bylica roczna?
Skuteczne działanie przeciwmalaryczne
Od ponad 2000 lat bylica roczna znajduje zastosowanie w Tradycyjnej Chińskiej Medycynie, gdzie pełni rolę uniwersalnego środka leczniczego, który pomaga w zwalczaniu wielu różnych schorzeń i chorób, w tym zwłaszcza „nawracającej gorączki”, czyli malarii. Pierwsze wzmianki o roślinie odkryto w dokumencie znajdującym się w chińskim grobowcu, którego powstanie datuje się na 163 r. p.n.e. Z kolei pierwsze wzmianki o tym, że bylicę roczną stosowano do zwalczania malarii (gorącej i zimnej gorączki), pochodzą z 341 r. n.e. Zawarte zostały one w manuskrypcie o leczeniu nagłych chorób, który został napisany przez Ge Honga.
Jednak dopiero wojna w Wietnamie oraz wysoka zachorowalność i śmiertelność na malarię żołnierzy uczestniczących w konflikcie skłoniła naukowców do poszukiwań skutecznego lekarstwa. W zakrojonych na szeroką skalę badaniach brał udział również zespół pod kierownictwem chińskiej profesor medycyny tradycyjnej – Tu YouYou. Pod lupę wzięto setki ziół, w tym także bylicę roczną (Artemisia Annua), która, jak się okazało, zawiera substancję najskuteczniej hamującą rozwój zarodźców malarii – artemizyninę. Wkrótce rozpoczęto więc produkcję preparatów przeciwmalarycznych na bazie tego związku.
Obecnie z bylicy rocznej wytwarza się artesunat – organiczny związek chemiczny, który wykorzystuje się głównie podczas leczenia malarii lekoopornej. O doniosłości badań Tu YouYou świadczy fakt, że w 2015 r. została ona uhonorowana Nagrodą Nobla z dziedziny medycyny. Dzięki jej odkryciu setki tysięcy ludzi, zwłaszcza w krajach Trzeciego Świata, zyskały dostęp do niedrogiej, a zarazem skutecznej terapii przeciwmalarycznej.
Prawdopodobne działanie antynowotworowe
Zawarta w bylicy rocznej artemizynina ma udowodnione właściwości przeciwmalaryczne. Na tym jednak jej pożyteczne działania się nie kończą. Istnieją bowiem badania naukowe (o wysokiej jakości), które sugerują, że substancja ta wykazuje również działanie antynowotworowe. Przejawia się ono w:
- zablokowaniu cyklu komórkowego,
- zahamowaniu proliferacji, czyli zdolności do rozmnażania się komórek nowotworowych,
- inhibicji angiogenezy,
- indukowaniu śmierci komórek nowotworowych,
- zahamowaniu tworzenia się przerzutów.
Co więcej, w trakcie badań zaobserwowano, że artemizynina może ponownie uwrażliwiać komórki nowotworowe, które wykształciły odporność na działanie chemioterapeutyków, zwiększając skuteczność chemioterapii. Z kolei w przypadku pacjentów z zaawansowaną chorobą nowotworową kuracja artesunatem doprowadziła do zwiększenia przeżycia i czasu do progresji choroby. Inne badania wykazały także wysoką efektywność artesunatu w postaci wkładek dopochwowych w leczeniu CIN2/3.
Chociaż wyniki dostępnych badań klinicznych są obiecujące, należy podkreślić, że dotyczą one jedynie małych grup pacjentów. Żeby potwierdzić skuteczność działania substancji aktywnej zawartej w bylicy rocznej i jej pochodnych w leczeniu nowotworów, należy rozszerzyć grupę badawczą. Pozwoli to w pełni ocenić bezpieczeństwo stosowania artemizyniny i jej związków w kuracji nowotworowej. Jeśli udałoby się potwierdzić jej zalety – mniejszą ilość skutków ubocznych i niższą toksyczność w porównaniu z powszechnie wykorzystywanymi chemioterapeutykami, może to być początkiem nowej ery w leczeniu nowotworów.
Inne dobroczynne właściwości
Działanie przeciwmalaryczne i prawdopodobnie także antynowotworowe to niejedyne prozdrowotne właściwości, z jakich słynie bylica roczna. Duża zawartość fenoli sprawia, że uznawana jest ona za jedną z czterech na świecie roślin, które wykazują największą zdolność pochłaniania reaktywnych form tlenu. W efekcie ma ona silne działanie antyoksydacyjne, które nie tylko w naturalny sposób chroni przed rozwojem nowotworów, ale również spowalnia procesy starzenia się organizmu.
Bylica roczna zawiera także inne substancje aktywne, np. terpeny, polifenole i flawonoidy, które m.in. wspomagają oczyszczanie skóry. Wyciąg z rośliny warto więc stosować do przemywania twarzy. Nie tylko doskonale oczyści on naskórek, ale również wspomaga leczenie infekcji skóry i przyspiesza proces jej regeneracji. Z kolei zapach oleju eterycznego z bylicy rocznej doskonale sprawdza się w roli repelentu (odstraszacza) na owady.
Zawarta w bylicy rocznej artemizynina niszczy także pasożyty i pierwotniaki, które wywołują szereg chorób. Wspomaga również leczenie boreliozy i koinfekcji. Zmniejsza rozległość stanów zapalnych oraz wykazuje działanie przeciwgorączkowe. Zwiększa również zdrowie jamy ustnej – zmniejsza częstotliwość pojawiania się pleśniawek, eliminuje nieświeży oddech czy też redukuje krwawienie dziąseł.
To substancja o udowodnionych właściwościach immunostymulujących. Dlatego jej suplementację zaleca się osobom, które borykają się z nawracającymi infekcjami lub cierpią na choroby autoimmunologiczne.
Bylica roczna to doskonałe zioło nie tylko dla ludzi, ale i zwierząt hodowlanych. Co prawda, ze względu na gorzkawy smak nie jest ich przysmakiem, jednak skutecznie wspomaga eliminację pasożytów, co jest gwarancją lepszego zdrowia zwierząt.
Bylica roczna jest jedynym źródłem artemizyniny i związków pochodnych. To cenna roślina, która w Tradycyjnej Chińskiej Medycynie wykorzystywana jest od wieków. Dzięki badaniom Tu YouYou jej właściwości przeciwmalaryczne zyskały potwierdzenie, a lek na bazie zawartej w niej artemizyniny uratował zdrowie i życie wielu pacjentów. Coraz więcej badań sugeruje również jej skuteczność w leczeniu nowotworów. Choć wymaga to potwierdzenia na większej grupie badawczej, uzyskiwane dane są obiecujące.
